خانقاه قلعة زمانخان مربوط مرشد بهادرجان: خانقاه قلعة زمانخان بعد از تخريب توسط معاندين در حصه دوم خير خانه نقل مكان نموده و در رأس آن جناب مرشد عبدالوكيل مشهور به بهادر جان قرار دارد.

خانقاه قلعة زمانخان مربوط مرشد بهادرجان:

خانقاه قلعة زمانخان بعد از تخريب توسط معاندين در حصه دوم خير خانه نقل مكان نموده و در رأس آن جناب مرشد عبدالوكيل مشهور به بهادر جان قرار دارد.

در اين خانقاه شاخه هاي: احراريه، معصومیه، هاشميه، بهادريه مربوط به طريقه نقشبنديه و طريقه عاليه قادريه شريف پيشبرده ميشود.

جناب مرشد بهادر جان از جمله مرشدان وحدت الشهودي بوده، به اين باور است كه ولايت را سه مقام است: اول صغرا كه مربوط به اوليا كرام است. دوم كبرا از انبيا و سوم ولايت عليا مربوط به ملائكه است. حصول اين مقامات به وسيله عشق و محبت سالك، نظر مرشد و الطا ف خداوندي ميسر ميگردد. افزودند كه مرشدان را دو نوع ولايت است: يكي كامل و ديگر مكمل ، ولي كامل آنست كه از حال و احوال باخبر باشد؛ اما به ديگران انتقال داده نميتواند.

مكمل به آنكسي اطلاق ميشود كه خودش از حال و احوال باخبر بوده و ميتواند احوالات را به مريدان نيز انتقال دهد و پيروان خويش را كامل سازد. بايد گفت كه بلند ترين مقام و درجه ولي پائين تر از مقام نبي ميباشد و ولايت ميراث انبيا است. از اينرو پيران طريقت به استناد تفسير حسيني اولوالا مر ميباشند. اراكين دولتي بعد از بيعت به يكي از مرشدان طريقت اولوالامر شده ميتوانند .

در اخير راجع به وحدت الشهود اشاراتي نموده گفتند : وحدت الشهوديان به تصفيه قلب توجه دارند زیرا بعد از صيقل قلب در حالت روح، كشف پيدا ميشود و روح صعود مينمايد، صعود روح اوليأ كرام النفسي است.

طورمثال: آمده است كه حضرت جبرئيل امين به صورت انسان حضور ابوبكر صديق^(رص) رفت و پرسيد كه جبرئيل^(ع) در كجاست او در يك چشم بهم زدن عرش و كرسي و زمين را نگريست به جواب گفت: جبرئيل را در همه جا جستجو كردم ديده نشد، معلوم ميشود كه يا من هستم و يا تو، من نيستم پس شما جبرئيل هستيد. اين سير را سير النفسي گويند كه به چشم بهم زدن از همه حال خود را آگاه سازد.

يكي از خصایل نیک اولیأ کرامت آنست که اگر زبانش باغير در صحبت باشد قلب كارش را كه ذكر است انجام میدهد و معني خلوت در انجمن همين است . محترم محمد اسمعيل بلخي در اين مورد چه خوش سروده است:

گوشه گيري از خلايق معني تجريد نيست

                  ميتوان هم با جهـاني بود هم تجـريد داشت

برخي از صوفيان شهر كابل بالای بهادرجان ايراد ميگيرند كه بدون موافقت مرشد خود خانقاه را ایجاد كرده و مردم را ارشاد مينمايد و هم تعدادي گويند كه قبلاً ارتباطاتي با اراكين دولتي داشت و به جناب شان از دريچه شك و ترديد مينگرند.

جناب مرشد بهادر جان در زمينه توضيح دادند كه تبليغ خصمانه و دشمنانه مخالفين است، ما هيچ گاهي از هيچ زمامداري طمع و توقع نداشته ایم و نداريم. مصارف لنگر خانقاه از شكرانه تعويضات و كمك هاي مالي مريدان و ارادتمندان توانمند تمويل ميگردد آنهم بدون تقاضا، خانقاهی ما خانۀ فقراست و فقرا جز بارگاه خداي عز و جل وابسته به هيچ دولت و درگاه ديگر نميبا شند.

باختم صحبت جناب بهادر جان حلقة ذكر آغاز شد و در ضمن خواندن نعت شريف از ويراني خانقاه قلعة زمانخان اينطور شكوه نمودند([1]):

     خـانـقــاه پـيـر مـا را زارويـران كـرده انـد

                                     ديدة هر سا لكي را چشم گريان كرده انـد

     رهــروان راه حـق بـي خـانـه و بي درشـده

                                      اينـچـنين بيحـرمتي بر موي پيغمبر شده([2])

شجره خانقاه مذكور در گلچين بوستان بهادريه طبع و در اختيار مريدان و علاقه مندان قرار داده شده است. در کتاب مذکور شجره طریقتی قادریه بهادريه شان چنین بیان شده است:

سلسله مشايخ كبار طريقه عاليه قادريه بهادريه رضوان الله تعالي عليه

     پـيـر پـيـران غــوث جـن و انـس جــيـلانـي بـــود

                          شــيـخ و مـــولانــاي نـامـي صــديـــق ثانـي بـود

    شـيـخ عـبـدالقادر جـيلانـي گــل خشبوي مــاست

                         غـنـچـة بـاغ مـحـمـد نـورعـنـــبـر بـــوي مــاسـت

     شـاد گـردد جــان و دل نـامـش چـوآيـد در زبــان

                          در طـريـقـت اسـت سـر تـاج و گـل روي جـهـان

     شـيـخ شـاد ولـه كـه قـيـوم زمــان گـشـتـه اســـت

                          مرشدش آن پـيـر پـيـران جـاودانـه گـشــتـه است

      مـرشــد شـيـخ مـنــور عــارف رب الــجــلــيــل

                            هــست قـطـب الـعـارفـيـن شـيـخ زيــبـا وجـليل

     آن غيـاث الـدين كـه شـاگـرد مـنـور بـوده است

                            او امام غـوث دوران همـچـو گـوهـر بـوده است

     بـعـد از ايـشـان شـيـخ خـير الله بـود قطب زمــان

                            آن وحـيـد بـارگــاه حـــضـــرت ذات مـــنـــان

     مــرشـــد آنــحضــرت داود شــيــخ بــا كـمال   

                            آن وحـيــد بـارگـاه صــاحــب عـــز و جـــلال

     غوث جـن وانس بـاشـد شـيـخ مـعـصـوم ولـــي

                          آن قـيـوم و آن امــام حـــضـــرت صــاحـبدلـي

     شـــد بــه نـــوران سيــــد و آدم بـــا اعــتــبـــار

                          خــــدمـــت مــعـصـوم را كـرده هزار اندرهزار

     قــطـب حـقـانــي و مـــولانـا شـيـخ بـي بـديـل

                        تــربـتـش پـشـاور هــم عــارف صـاحب جميل

     آن حــبـيـب نـامــــدار اســتــاد شـهـبـاز زمــان  

                      شــيــخ مــولانــا بـود آن قـطـب ارشـاد جـهـان

     حــضـرت مـومـن كــه قطب العارفين وقت بود

                       شيـخ كـاکري صاحب اقبال و تاج و تخت بود

     بـعـد از ايـشـان پـيـشوا آن آدم ثـــانـــي شـــده

                              رتـبــه آن حــضـرتــش قــيــوم ربــانـــي شده

     او شده مرشد به كوهـاتـي شـيــخ و مــولــوي

                       اسـم شـان بـاشـد بـهـادر حـضـرت غوث ولي

     قـطـب الاقـطـاب جهـان شيخ زمان يوسف بود

                             آن جــنابـش مـولـوي و شيخ بس مـعروف بود

     قـطـب و غـوث آن زمـان آن نـعـيـم كـامـه يـي

                             سـاخـت طـلا و جـواهـر هر عـقـيق و هر مسي

     سالكش در رتبه غوث است و شـيخ و مـولوي 

                            آن سيــد و مـيـر مـحـمـد شـاه ، مـرد مـعـنوي

     عـارف رب جـلـيـل و رتبـه اش غـوث و قيوم

                             شيخ عالم دهـلوي پـير است برخاص و عموم

     بـعـداز ايشان شـيخ احـمد عارف ملتاني است  

                           آن جـنابـش قـطـب دوران عـارف رباني است

     حــضرت شـيـخ جـنـيد و هم پشاورجـای شان

                        درپـــشـاوربـارگـاه و مـسـكـن و مــاواي شــان

     قــــدوة الـمـحـقـقـيـن و مـولـوي نــكـــته دان

                       زبـــدة الــعــارف و شـيــخ و پــيـشواي بانشان

     حضرت صديق شيـخ و پـيـشـواي ايــن طـريـق

                              قـطب الاقـطاب زمـان شد مـونس و یـارو رفيـق

     شـيـخ حافـظ غـوث الاحباب جهان خويش بود

                              اسـم شـان بـاشـد ولـي و كـاردان خـويـش بـود

     بـود مـرشـد بـرشـعـيـب آن وحـيـد بـارگــــــاه

                              آنكه ايشان قـطب گـرديـده بـه سـالـك رهنـمـا

     حـضـرت عـبـدالـغـفـور آن غــوث مـولانـا بــود

                              در زمـان خــويــش شــيــخ عـالـي و دانـا بــود

      نـجـم الـديـن آن مـنـبـع اســرار از وي نور برد

                              از فـــيـوضـاتــش لـب شـاد و دل مـعمـور بـرد

     مـرشـدآن قـطـب دوران زمــــان و آن حــــمـيد   

                            غوث انس و جان لقب گرديده است او رانـويد

     گشت مرشـد بـر امـام اولــيأ آن شــاه رســـول

                           اي خــداونـــد ادعــاي مـومنـانت كـن قـبـــول

     بــــود مـولانــا شــيــخ و عـــارف ذات جـلـيـل

                          زبـدة الـعـارفـيـن شـده آن شـاه رسـول بي بـديل

     تـالـقــان جـاي عـزيــز و حـضـرت مــولاي مــا   

                          نـام شـان چـون بـر زبـان آيـد رود ســوداي مـــا

     حـــضـرتــش مــرشـد شـــده و صـديـق جـهـان

                             آن مجدد عبديت گـرديــده درعـصــرو زمـــان

     مــولــوي مــا بـزرگ و عـــــارف ذات خــــدا   

                             آن مــجـــدد مـــاتـــه و رابـــعـــه مـــولاي مــا

     آن محمد هاشم آن شـيــخ بـــزرگ و شـــيـــوا

                            مـــدح و وصـف حـضرتش بر سالكان باشد روا

     بــــود ايــشــان مــرشــد عــبدالــوكـيــل نامدار

                          پيـر مـا شـيـخ بـزرگــوار پــيـر پــاك و بــاو قـار

     اسـت مـحـبـوب در رحــمـان و صـديـق جـهـان

                         عــبـديـت عــالـــي مــقــامش مرشد پيرو جوان

     اين بهـادرجــان مــجــدد مـاتـه وخــامـس بــود

                         در حـضورش قلب و روح سالكان بی حـس بود

     نـور رخـشـانـش زنـور پـاك ذات كـبـريـاسـت

                        قــــــدوة بــر اولــيـا و زبــده بــر اصــغـيـاسـت

     صــاحــب حــال و كـرامت صاحب عزو جلال

                       گـشـت در بـاغ مـحـمـد نـخـل طـوبـار اجـمـال

     تـابــش بـيـچـاره سـازد سرمـه خـاك پاي او([3])

                             شـهـر كـابـل جـان بـاشد مسـكـن و مـــاواي او

                      ( عبدالرحمن تابش)

سلسله طريقه نقشبنديه خانقاه مذكور به طور بسيار فشرده و مختصر از گلچين بوستان بهادريه اخذ شده است.

مرشد عبدالوكيل معروف به بهادر جان آقا مريد مولاناي بزرگ سمنگاني شيخ محمدهاشم، او مريد مولانا شيخ شاه رسول تالقاني مريد شيخ شاه محمد ملقب به شمس الحق كوهستاني مريد شيخ ميانجي([4]) معروف به مولوي مريد شيخ ضيا الدين (الحق) مريد شيخ حاجي صفي الله ميباشد.([5]) در كتاب گلچين بوستان بهادريه خوارقات بهادر جان به نظم برگردانده شده است و شيخ بهادر جان از لحاظ ظاهري مكمل آراسته با شريعت ميباشد.

---

- گزارش مورخ 19/8/1374 در خانقاه بهادريه واقع خيرخانه. [1]

[2]- گويند كه موي مبارك حضرت پيغمبر محمد مصطفي(ص) و بعضی از تبرکات دیگر در ، نزد مرشد بهادرجان موجود است.

- عبدالوكيل كاشفي، گلچين بوستان بهادريه، جلد اول: (كابل، 1373) ص ص 15- 18. [3]

- تُربت شيخ ميانجي در حضيره غربي عاشقان و عارفان بوده زيارت خاص و عام است. [4]

- عبدالوكيل كاشفي، گلچين بوستان بهادريه، جلد اول: كابل، 1373، ص ص 2- 14. [5]