- خانقاه حضرت ابراهيم خليل: (واقع كوچه فرملي هاي شهر قديم كابل) خانقاه مذكور در كوچه فرملي هاي شهر كهنه مربوط ناحيه اول شاروالي (شهرداري) قرار داشت كه بعد از جستجوي زياد به تاريخ 21/3/1375 هـ ش موفق به دريافت آدرس آن گرديدم. خانقاه متذكره فعلاً منهدم و به خاك يكسان شده است.

- خانقاه حضرت ابراهيم خليل:

(واقع كوچه فرملي هاي شهر قديم كابل)

خانقاه مذكور در كوچه فرملي هاي شهر كهنه مربوط ناحيه اول شاروالي (شهرداري) قرار داشت كه بعد از جستجوي زياد به تاريخ 21/3/1375 هـ ش موفق به دريافت آدرس آن گرديدم.

خانقاه متذكره فعلاً منهدم و به خاك يكسان شده است.

راويان مسؤول خانقاه، سيد ايشان پسر سيد مهدي ولد سيد ميران را معرفي ميدارند. موصوف به اثر بمب پر تاب شدة طياره در بيني حصار كابل با داماد ، برادرش نورآقا و پسرش سيد اكرام به شهادت رسيده اند.

سيد مهدي دو خانم داشت خانم اولش دختر علمدارازسيده هاي كند هار كه اهل سنت و جماعت است و خانم دومي آن از اهل تشيع بود و در تايمني آقامت داشت.

خانم اولي در حدود بيش از (90) سال عمر دارد، از او پنج پسر به نام های : 1- سید علیشاه 2- سید مصطفی 3- سید نجم الدین 4- سید امام مشهور به نور آقا 5- سید ایشان به دنیا آمده است.

از خانم دومي سید مهدی دو پسر به جا مانده است، متأ سفانه راویان اسم های شان را نمیدانند.

سید علیشاه وکیل گذر کوچه فرملی ها بود و نور آقا در بس های برقی دریوری (راننده گی) میکرد و برادر دیگر شان کارمند افغان فلم بوده است. به هر صورت امروز خانقاه کاملأ ویران گشته و از فامیل مذکور کسی در این محل زنده گی نمیکند. اگر چه این خانقاه در نزد مدیریت خانقاه های وزارت ارشاد و اوقاف بنام خانقاه حضرت ابراهیم خلیل رسماً پذیرفته شده و ثبت است.

تا جاییکه راویان حکایت میکنند منزل مذکور در اصل خانقاه نبوده بل تبرکاتی در آن منزل نگهداری میشد، به این مفهوم که در خانقاه مذکور سلک تصوف کسب نمیشد. اما ذاکرین به احترام تبرکات موجود در خانه موصوف از اول ماه محرم الحرام تا دهم محرم و برخی در شب های جمعه گرد می آمدند و ذکر میکردند. تبرکاتی که در خانقاه موجود بود عبارت اند از: یک سجاده (جای نماز) از پوست خرما كه عده یی از راویان آن را منسوب به حضرت محمد^(ص) دانسته و تعدادی به حضرت ابراهیم خلیل نسبت میدادند و راویان در این راستا نظر یگانه ندارند.

2- دودانه سر نیزه حضرت ابراهیم^(ع)

3- تیرک خیمه از حضرت امام حسین^(رض)

4- سر پنجۀ که با خط کوفی نوشته داشت و در بالای علم خانقاه نصب گردیده بود .

به گفته راویان شهید سیدایشان بعد از تخریب خانقاه مراجعه نموده و سوختۀ دو سر نیزه را به پای بارگاه دفن کرده است . سر بارگاه که به خط کوفی نوشته شده بود معلوم نیست که در نزد شان موجود است یاخیر؟ اما جای نماز حریق گردیده و از بین رفته است.([1]-4)

در مورد با مدیریت خانقاه به تماس شدم و اظهار داشتم که به گفتۀ مردم، آن محل خانقاه نبوده، بلکه بعضی از تبرکات حضرت ابراهیم^(ع) در آنجا نگهداری میشد و نظر به ارتباط مستحكمي كه با دولت وقت داشته اند منزل مذكور به حیث خانقاه رسمی پذیرفته شده است.([2])

در جواب چنین معلومات ارایه داشتند:

به پاسخ یاد داشت 22/3/1357 شما نگاشته میشود:

«قرار تبادل نظر با شما معلوم میشود که روی تحقیقات تصوفی در شهر کابل در تجسس یک سلسله مدارک هستید که شیوه و طرز العمل ها را در شهر کابل به دست آورید. اولاً نقطه قابل یاد آوری اینجاست که مانند سایر ملل در افغانستان نیز تصوف خالص موجود نبوده بلکه رسم، عنعنه و بعضی تقلید های روا وناروا در معرض اجرا است. قرار مطالعه ما، در شرایط کنونی چنین مردم عارف ، کامل و سجاده نشین را سراغ نداریم و اگر هم یکتعداد چنین ادعا را میکنند کمترصداقت عمل شان واضح است به هرحال تصوف به شکل های مختلف بازار نیمه گرم خود را دارد. لذا متکی به هیچ سند ما نمی توانیم اثبات مراحل حقیقی را به شما خاطر نشان سازیم، افغانستان منحیث سر زمین اولیا الله که عقاید راسخ همه مسلمانان جز صافی و صوفی بودن است شاید در نهان مردان خدا با تمام احوال شریعت، طریقت و معرفت موجود باشد.

قسمیکه دریاد داشت شما واضع شده بارگاه حضرت ابراهیم علیه السلام به کلی منهدم و شجرۀ قلمی ان نزد مالک خانه بوده کدام کاپی نزد ما موجود نیست.

در آنجا ضمن تبرکات مرجع بعضی شب نیشنی های حلقات ذکر نیز بوده که در بین عوام به خانقاه منسوب و شناخته شده و قدامت هم داشت با درج این مطلب پیرامون تصوف و شیوه های که مروج است برای ما هم نگران کننده میباشد.»([3])

به قول محمد احسان، فرزندان مرحوم سید مهدی آقا در حفظ و حرمت تبرکات سهل انگاری مینمودند و یک علت حریق شدن منزل را همین موضوع میداند. محمد احسان میافزاید که به گمان اغلب سر نيزة بارگاه حریق نشده، بلکه به غارت رفته است. همچنان قرآنکریم قلمی چهارده معصوم که قدامت تاریخی آن به دوره خلافت حضرت عثمان^(رض) میرسید نیز به سرقت برده شده است. قرار معلوم سارق قرآنکریم قلمی در بندر حیرتان دستگیر و قرآنکریم در روضه مزارشریف گذاشته شد که بعد از چند یوم از روضه بار دوم سرقت([4]) گردید و در بدل پول گزاف به فروش رسیده است. ممکن سر نيزة بارگاه ابراهیم خلیل^(ع) نیز چنین شده باشد.([5])

---

راويان :

1- محمد شريف كارمند بالاحصار كابل باشنده كوچه فرملي ها.

2- محمد احسان قصاب كه 50 سال دارد و خانواده مذكور از صد سال به اين طرف در آن گذر مقيم ميباشد

3- شاه بركت الله سرگروپ در كندك شعبه وظيفه در ميدان هوايي باشند، كوچه فرملي ها.

1- محمد جاويد متعلم مكتب از بيست سال بديرنسو در اين محل زنده گي ميكنند هژده ساله.

- عبدالصحمد (رشحه) مدير خانقا هاي وزارت ارشاد و اوقاف.[3]

- محمد احسان پنجاه و پنج ساله، پيشه قصاب باشند، كوچه فرملي ها در شهر كهنه كابل.[4]

- محمد احسان قصاب و محمد شريف باشندة، كوچه فرملي ها. [5]